Το θέμα της πειθαρχίας και της οριοθέτησης της συμπεριφοράς των παιδιών, είναι ένα από τα βασικότερα ζητήματα που απασχολεί καθημερινά τους γονείς. Προβληματίζονται έντονα, ούτως ώστε να καταλήξουν στις ασφαλέστερες και πιο αποτελεσματικές πρακτικές που θα τους βοηθήσουν να αντιμετωπίσουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τη συμπεριφορά των παιδιών τους.
Αν ξεκινήσουμε έχοντας ως άξονά μας τον στόχο της γονεϊκής συμπεριφοράς, αυτός είναι το να βοηθήσουν τα παιδιά τους να λειτουργούν από μόνα τους υπεύθυνα. Η αυτορρύθμιση των παιδιών κινείται στα πλαίσια της μάθησης και της ανάπτυξής τους, σταθερές οι οποίες δεν ευδοκιμούν εκεί όπου υπάρχει η τιμωρία.
Η τιμωρία, είναι μια ποινή ουσιαστικά, η οποία επιβάλλεται από τον ενήλικα στο παιδί, χωρίς τη συμμετοχή του παιδιού, όταν αυτό παραβιάζει τους κανόνες ή τις αποδεκτές συμπεριφορές που έχουν θέσει οι γονείς.
Έχει αποδειχθεί όμως, ότι η τιμωρία οποιασδήποτε μορφής μπορεί να σταματά την αρνητική συμπεριφοράκαι να έχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα, ωστόσο δεν διαμορφώνει ηθική συνείδηση. Αυτό σημαίνει ότι το παιδί θα συμμορφώνεται σε αυτά που είπαμε μόνον όταν είμαστε εμείς παρόντες, χωρίς όμως να το οδηγεί στην ανάληψη της ευθύνης των πράξεών του και κάνοντάς το υπεύθυνο.
Χρειάζεται παράλληλα να αναρωτηθούμε πώς νιώθει το παιδί όταν το τιμωρούμε. Η αλήθεια είναι ότι του δημιουργεί αισθήματα θυμού, εχθρότητας προς τους γονείς, ενοχής, άγχους, αυτολύπησης κι επιδίωξη να εφαρμόσει αυτά που θέλει σε ένα άλλο περιβάλλον στο οποίο δεν υπάρχουν αυτές οι ποινές. Τιμωρώντας λοιπόν το παιδί, του στερούμε την σημαντικότατη εσωτερική διαδικασία του να αντιμετωπίσει τη συμπεριφορά του. Δημιουργούμε ανεύθυνους ενήλικες που δεν έχουν το βίωμα του σωστού, αλλά λειτουργούν υπό τον φόβο της ποινής.
Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι θα αφήσω και το παιδί μου ανεξέλεγκτο και χωρίς όρια. Ανάμεσα στα δύο άκρα της αυστηρής τιμωρίας και της ανεξέλεγκτης επιτρεπτικότητας, υπάρχει η χρυσή τομή της οριοθέτησης. Η οριοθέτηση είναι μια μορφή θετικής πειθαρχίας, η οποία εμπεριέχει την αγάπη και την ασφάλεια, στοιχεία απαραίτητα για την υγιή ανάπτυξη ενός παιδιού.
Στόχος της οριοθέτησης είναι ουσιαστικά η αυτορρύθμιση του παιδιού, η καλλιέργεια της συνείδησής του, που θα το βοηθήσει να γίνει υπεύθυνο και σταδιακά ανεξάρτητο. Επιτυγχάνεται μέσω της χρήσης των συνεπειών. Οι συνέπειες, είναι μία μέθοδος η οποία βοηθά τα παιδιά να μάθουν από τα λάθη τους αντί να τιμωρούνται για αυτά.
Εφαρμόζονται κατόπιν συνεννόησης με το παιδί. Ο γονιός αναφέρει ποιες είναι οι αναμενόμενες συμπεριφορές ή και στάσεις που θα ήθελε από το παιδί και καθορίζονται συνέπειες για τις συγκεκριμένες πράξεις. Έτσι, το παιδί συνδέει τη συνέπεια με την αντίστοιχη άσχημη συμπεριφορά. Δεν στερείται για παράδειγμα το παγωτό ή τοtabletγια την οποιαδήποτε ανάρμοστη συμπεριφορά. Η συνέπεια, χρειάζεται να συνδέεται με τη μη επιθυμητή συμπεριφορά.
Με αυτό τον τρόπο, τα παιδιά μαθαίνουν βιώνοντας τις άμεσες συνέπειες των δικών τους επιλογών κι όχι τις αποφάσεις ενός γονέα που δρα απειλητικά ή τιμωρητικά. Χρειάζεται να κατανοήσουν τις συνέπειες της συμπεριφοράς τους χωρίς την αίσθηση της ποινής.
Χρειάζεται ακόμη να έχουμε πάντοτε στο μυαλό ότι ένας πετυχημένος γονιός, δεν είναι αυτός που επιβάλλει συμπεριφορές, αλλά αυτός που τις εμπνέει. Είναι απαραίτητο λοιπόν με τη στάση μας, τον τόνο της φωνής μας και με το δικό μας πρότυπο να εμπνέουμε τα παιδιά μας. Τα παιδιά έχουν ανάγκη να νιώσουν ότι τα καταλαβαίνουμε κι ότι τα αγαπάμε, προκειμένου να αρχίσουν να καταλαβαίνουν. Η πειθαρχία, δεν κατακτιέται από τη μια στιγμή στην άλλη. Είναι μια διαδικασία που χρειάζεται χρόνο και η οποία περνά από διάφορα στάδια εξέλιξης.
